Zilhicce hangi aydır, önemi nedir?
Kurban bayramının bulunduğu aya Zilhicce denir. Zilhicce ayının ilk on gününde yapılan ibadetler in kıymeti çoktur. Bu husustaki hadis-i şeriflerden birkaçı şöyledir:
(Zilhiccen in ilk günlerinde tutulan oruç, bir yıl oruç tutmaya, bir gecesini ihya etmek de Kadir gecesini ihya etmeye bedeldir.) [İbni Mace]
(Zilhiccen in ilk on gecesinde yapılan amel için, 700 misli sevap verilir.) [Beyheki]
(Terviye günü oruç tutan ve günah söz söylemeyen Müslüman Cennete girer.)
[Terviye, Arefe gününden bir önceki güne denir.]
(Zilhiccen in ilk 9 gününde oruç tutan, her günü için, helal malından yüz köle azat etmiş veya Allah yolundaki mücahidlere yüz at vermiş veya Kâbe’ye kurban için yüz deve göndermiş gibi sevaba kavuşur.) [R. Nasıhin]
(Bu on günün hayrından mahrum olana yazıklar olsun! Bilhassa dokuzuncu [Arefe] günü oruçla geçirmelidir! Onda o kadar çok hayır vardır ki, saymakla bitmez.)
(Zilhiccen in ilk 9 günü oruç tutana, her günü için bir yıllık oruç sevabı verilir.)
(Zilhiccen in ilk on günü fazilette bin güne, Arefe günü ise, on bin güne eşittir.) [Beyheki]
(Allah indinde zilhiccen in ilk on gününde yapılan amellerde n daha kıymetlisi yoktur. Bugünlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri çok söyleyin!) [Taberani]
Tesbih: Sübhanallah,
Tahmid: Elhamdülillah,
Tehlil: Lâ ilâhe illallah,
Tekbir: Allahü ekber, demektir.
Peygamber efendimiz, Zilhiccen in ilk on gününde yapılan amellerin, diğer aylarda yapılan amellerde n daha kıymetli olduğunu bildirinc e, Eshab-ı kiram, (Ya Resulalla h, Allah yolundaki cihaddan da mı daha kıymetlidir) dedikleri nde, (Evet cihaddan da kıymetlidir. Ancak canını, malını esirgemed en harbe gidip şehid olan kimsenin cihadı daha kıymetlidir) buyurdu. (Buhari)
Hz. Ebüdderda buyurdu ki:
(Zilhiccen in ilk 9 günü oruç tutmalı, çok sadaka vermeli ve çok dua ve istiğfar etmelidir! Çünkü Resululla h, (Bu on günün hayır ve bereketin den mahrum kalana yazıklar olsun) buyurdu. Zilhiccen in ilk 9 günü oruç tutanın, ömrü bereketli olur, malı çoğalır, çoluk çocuğu belalarda n muhafaza olur, günahları affolur, iyilikler ine kat kat sevap verilir, ölürken kolay can verir, kabri aydınlanır, Mizan’da sevabı ağır gelir ve Cennette yüksek dereceler e kavuşur.)
Bu on gün içinde, bir hasta ziyaret eden, Hak teâlânın dostları olan kulların hatırını sormuş ve ziyaret etmiş gibi olur. Bu on gün içinde Ehl-i sünnete uygun bir kitap okumak çok sevaptır. Din ilmini, Ehl-i sünnet itikadını öğrenmek kadın erkek herkese farzdır. Çocuklara öğretmek, birinci görevdir.
(Kurban kesecek kimse, Zilhicce ayı girince, saçını ve tırnağını kesmesin) hadis-i şerifi, emir dir. Bunları, kurban kesinceye kadar geciktirm ek müstehaptır. Zilhicce ayının ilk gününden, kurban kesinceye kadar, saçını, sakalını, bıyığını ve tırnağını kesmemesi müstehaptır.
HADİSLERLE 10 GECE NASIL ANLATILIYOR?
Bunun dışındaki aşağıdaki hadisler de bu günlerin kıymetini anlamamız adına dikkat çekici:
“Zilhiccen in ilk günlerinde tutulan oruç, bir yıl oruç tutmaya, bir gecesini ihya etmek de Kadir gecesini ihya etmeye bedeldir.” (Tirmizi, Savm, 52; İbn Mace, Sıyam, 39)
“Zilhiccen in ilk on gecesinde yapılan amel için, 700 misli sevap verilir.”
“Bu on günün hayrından mahrum olan kimseye yazıklar olsun! Bilhassa dokuzuncu (Arefe) günü oruçla geçirmelidir! Onda o kadar çok hayır vardır ki, saymakla bitmez.”
“Zilhiccen in ilk 9 günü oruç tutana, her günü için bir yıllık oruç sevabı verilir.” (Tirmizi, Savm, 52)
“Allah indinde zilhiccen in ilk on gününde yapılan amellerde n daha kıymetlisi yoktur. Bugünlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri çok söyleyin!” (Abd b. Humeyd, Müsned, 1/257) Tesbih, Sübhanallah; Tahmid, Elhamdülillah; Tehlil, Lâ ilâhe illallah; Tekbir ise Allahu ekber demektir.
Allah’u Azze ve Celle bu günlerle alakalı kerim kitabında şöyle buyurmakt adır:
وَالْفَجْرِ وَلَيَالٍ عَشْرٍ “ Fecre ve on geceye yemin olsun ki “ FECR: 1,2.AY.
{ … İbni Abbas’tan gelen bir rivayet’te o şöyle dedi: Allah Resulü s.a.v - Zilhicce’nin on gününü kastedere k - şöyle buyurdula r : “ İçinde bulunduğunuz şu günlerdeki Salih amelden Allah katında daha sevimli – Salih amelin bulunacağı – başka günler yoktur. Sahabiler:
— Ya Rasülullah! Allah yolunda cihad da mı? Diye sordular. Rasülullah:
— Evet, Allah yolunda cihad da. Meğerki bir adam nefsiyle ve malıyla cihada çıkıp da kendisine ait mal ve nefisten hiçbir şeyi geri getirmez olursa, işte bu başka “ BUHARİ: 2.C. 928. S İBNİ MACE: 4.C.1727. N EBU DAVUD: 3.C.2438. N
BU GÜNLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Müslümanın zilhicce ayının bu ilk on gününü idrak ettiğinde dikkat edeceği hususlard an birisi, eğer kurban kesecek ise kendi bedeninde n her hangi bir şeye dokunmaya caktır.
Yani, kurban kesmeye niyetlene n bir kimse zilhicce ayının bu on gününde ne saç tıraşı olabilir, ne etek tıraşı olabilir, ne koltuk altı tıraşı olabilir ve ne de tırnaklarını kesebilir .
{ … Ümmü Seleme r.a’dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : “ Sizden herhangi biriniz kurban kesmek isterse, zilhiccen in onu girdikten sonra – kurbanını kesene kadar – kendi bedeninde n ne kılına ve ne de tırnağına dokunmasın. – yani kesmesin - “MÜSLİM: 6.C.1977. N İBNİ MACE: 8.C.3149. N TİRMİZİ: 3.C.1561. N NESEİ: 7.C.4339. N EBU DAVUD: 3.C.2791. N
Akıllı bir Müslüman bu gibi günleri fırsat bilip, her şeyden önce günahlarına tövbe eden birisi olmalıdır.
Bununla beraber, Allah’a takdim ettiği ibadetler ine biraz daha ihtimam gösterip ve kıldığı farz ve nafile namazların ardından tekbir, tehlil ve tahmid getirmeli dir.
{ … İbni Ömer r.a şöyle buyurmuşlardır : “ İçerisinde Salih amelin daha efdal ve Allah’a daha sevimli olduğu bu on gün dışında bu on gün gibi başka bir gün yoktur. Dolayısıyla bu günlerde çokça tehlil ve tekbir getirip Allah’a şükrediniz.” AHMED:
{ … İbni Ömer ile Ebu Hureyre, bu on günler içinde çarşıya çıkarlar, yüksek sesle tekbir getirirle rdi; bunları işiten insanlar da onların tekbirler ine uyarak yüksek sesle tekbir getirirle rdi. BUHARİ: 2.C.927.S
{ … İbni Mesud r.a’dan. O teşrik günlerinde şöyle tekbir getiriyor du: Allahu Ekber, Allahu Ekber, Lailahe İllallahu Vallahu Ekber, Allahu Ekber Velillahi lhamd. İBNİ EBİ ŞEYBE : 2.73.74 BEYHAKİ : 3. 315 ALBANİ. EL-İRVA : 3. 125}
AREFE GÜNÜ ORUÇ TUTMAK
Bu günlerin içerisinde gafil olunmaması gereken bir de arefe günü vardır. Allah Resulü s.a.v Müslümanları bu günde oruç tutmaya teşvik etmiş ve bu orucun bir önceki yıl ile ondan sonraki yılın günahlarına kefaret olacağını bildirmiştir.
{ … Nebi s.a.v’in bazı hanımlarından şöyle rivayet edildi: Nebi s.a.v Zilhicce ayının dokuzunda, Aşure gününde, her aydan üç gün ve ayın ilk pazartesi ile Perşembe günlerinde oruç tutardı. EBU DAVUD : 3.C.2437. N}
{ … Ebu Katade r.a’dan. Rasülullah s.a.v şöyle buyurdula r :” Allah’ın, Arefe günü tutulan orucu ondan önceki yılın ve ondan sonraki yılın günahlarına kefaret kılmasını umarım. İBNİ MACE : 4.C.1730. N MÜSLİM : 3.C.1161. N EBU DAVUD : 3.C.2425. N
BAYRAM GÜNÜNÜN ÖNEMİ VE BAYRAM NAMAZI
Şüphesiz ki Müslümanların en hayırlı ve neşeli günlerinden birisi de kurban bayramı günüdür. Onlar bu güzel günleri için neşelenirler, temizleni rler, güzel elbiseler ini giyerler, güzel kokular sürünürler, büyüklerini ziyaret ederler ve dargın olduğu kimselerl e barışırlar.
{ … Enes r.a’dan. Dedi ki: Resululla h s.a.v Medine’ye geldiğinde, Medinelil erin iki günleri vardı. O günlerde şenlik yaparlardı. Rasülullah s.a.v :}
— Bu iki gün nedir? Diye onlara sordu. Onlar da:
— Biz cahiliye döneminde iken bu günlerde şenlik yapardık, dediler. Rasülullah s.a.v
— Şüphesiz ki Allah’u Teala bunları, bunlardan daha hayırlı iki güne tebdil etti. Onlar da Kurban ve Ramazan bayramıdır, buyurdu. EBU DAVUD : 2.C.1134. N
{ … İbni Abbas r.a şöyle dedi: Şüphesiz ki ben Ramazan bayramı ve Kurban bayramı için gusül abdesti alırım. İBNİ EBİ ŞEYBE : 2.86.4 ABDURREZZ AK : 5756.N}
{ …Amre b.Revaha r.a’dan. Rasülullah s.a.v şöyle buyurdula r :” Bayram namazlarında her izar sahibi kimsenin musallaya çıkması vaciptir “ AHMED MÜSNED : 27082 EBU NUAYM.HİLYE : 7.163 BEYHAKİ : 3.306 TAYALİSİ :1622.N ALBANİ. S.CAMİ : 7105.N}
{ … Ümmü Atiye r.a şöyle dedi : “ Rasülullah s.a.v Ramazan ve Kurban bayramı günlerinde evlenmemiş kızları, hayızlı genç kadınları ve perde ehli kadınları musalla çıkmaları için emrederdi . Hayızlı kadınlar namazdan uzak durup, Müslümanların hayır ve dualarına iştirak ederlerdi . Ben: Ya Rasülullah! Her hangi birimizin cilbabı olmayabil iyor, dedim. Rasülullah s.a.v : Din kardeşlerinden birisi kendi cilbablarından birisini ona giydirsin, buyurdu. } BUHARİ : 2.C. 938. S MÜSLİM : 3.C. 890/12}
{ … İbni Abbas r.a şöyle dedi : “ Rasülullah s.a.v kızlarına ve eşlerine bayram namazlarında musallaya çıkmalarını emrederdi “ İBNİ EBİ ŞEYBE : 2.87/ 1
"Fecre yemin olsun. On geceye yemin olsun. Hem tek‘e hem çifte yemin olsun. Gelip geçen geceye yemin olsun. Bütün bu anlatılanlarda, akıl sahipleri için bir yemin vardır." (Fecr:1-5)
Mevlâ Celle Celalühu istediği şeye yemin eder. Dağa, aya, güneşe vb. Lâkin bizler böyle yemin edemeyiz. Biz üç türlü yemin edebiliri z; (Vav‘ı kasem ile, bâ‘yı kasem ile tâ-ı kasem ile) vallahi, billahi, tallahi şeklinde. Mevlâ Celle Celalühu burada önce "Fecr‘e" yemin etmiştir. Gece karanlığı çatlayıp sabahın beyazı zâhir olmasıdır. Şafak attı deriz ya… İşte o zaman insanları karanlıktan aydınlığa, kederden sevince götüren vakte… Cihan karanlıktan aydınlığa tebessüm ettiği en neşeli ân‘a, Mevlâ Celle Celalühu yemin etmiştir.
Denilmiştir ki; "Fecr"den murad, Kurban Bayramı’nın sabahıdır. Bu mâna da imamı Mücahid: "Fecr" lafzıyla özellikle Kurban Bayramı gününün şafak vakti murad edilmiştir, demiştir.
"Ve on gece yemin olsun."
Buradaki on geceden murad Zilhicce Ayı’nın ilk on gecesidir . Yani Kurban Bayramı’ndan önceki on gecedir.
Mevla Teâlâ’nın on gün değilde on gece buyurmasının sebebi, günlerinin dokuz olmasındandır. Onuncu gün bayramdır. Geceler ise önce geldiğinden on gece tamam oluyor.
Tefsir Âlimleri; Araf Süresi 142. Ayette geçen, "Musa ile otuz gece (Bana ibadet etmesi için) sözleştik ve buna on gece daha kattık. Böylece Rabb‘inin tayin etitiği vakit kırk geceye tamamlandı."
İşte bu ayetteki "on gün"e Alimler Zilhicce Ayı’nın ilk on günüdür demişlerdir. Mevlâ Celle Celalühu bu günlerde Musa Aleyhisse lam ile kelâm etmiş, O‘nu düşmanlarından kurtarıp kendine yakın kılmış ve bu on günde O‘na on emri bildirmiştir, denilmekt edir.
Hazreti Cabir Radiyalla hü Anh’den rivayette Rasûlüllah Sallellahü Aleyhi ve Sellem buyurdula r ki:
-On gece Kurban Bayramı’ndan (evvelki) on gecedir.
Mevla Tealâ bu günlerin kıymetine faziletin e binaen yemin etmiştir.
Cabir Radiyalla hü Anh’den rivayet olunan diğer bir hadis-i şerif’te Rasûlullah Sallellahü Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
-"Allah Tealâ’nın yanında Zilhicce’nin ilk on günü kadar makbul ve fazîletli başka bir gün yoktur." Sahabe-i Kiram Radiyalla hü Anh sordular:
-Ya Rasûlellah! Onun benzeri bir gün, Allah Tealâ’nın yolunda cihadda da yok mudur? Buyurdula r ki:
-"Onda da yoktur. Meğer ki malıyla ve canıyla Allah Tealâ’nın yolunda cihada çıkıyor, vuruyor, vuruşuyor ve onlardan hiçbir şeyle dönmüyor. Ancak bu hariç.
Hz. Aişe anamız şöyle anlatmıştır:
-Rasûlüllah Sallellahü Aleyhi ve Sellem zamanında bir adam vardı. Çalgıyı severdi. Ancak Zilhicce Ayı’nın hilali göründüğünde, sabahına oruçlu olurdu. Durum, Rasûlüllah‘a anlatıldı. Adamı getirdile r. Peygamber imiz Sallellahü Aleyhi ve Sellem ona sordu:
-Bu günlerde oruç tutmana sebep nedir?" Şöyle dedi:
-Ya Rasûlellah! O günler Hac menasikin in yerine getirildiği ve Haccın yapıldığı günlerdir. Hûccac orada duâlar okurlar, istedim ki: Allah Celle Celalühu onların duasına beni de ortak eylesin.
Bunun üzerine Efendimiz Sallellahü Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdula r:
-Bu on günlerde tuttuğun oruçların her bir günü için yüz köle azâdı ve o kadar da deve kurban etmek sevabı alırsın. Ve ayrıca Allah Celle Celalühu yolunda üzerine binilip savaş edilen yüz at yetiştirmeye denktir. Terviye (Zilhiccen in sekizinci günü, arefe gününden bir gün evvel) günü bin köle azadı sevabı, bin deve sadaka etmek sevabı ve bin at sefere yollamış gibi sevap kazanırsın.
-Arefe günü olunca; senin için iki bin köle azadı sevabı, iki bin deve sadaka etmiş sevabı, ikibin de Allah Celle Celalühu yolunda üzerine binilip savaşa gidilen at bağışlama sevabı verilir.
Bütün bunların dışında Arefe gününün orucu, biri geçmiş biri de gelecek senenin olmak üzere, iki senenin orucuna denktir.
Şimdi bu günlere erişipte bu kazançlardan istifade etmemek akıl kârı mıdır?
Bu on günlerde yapılan ibadet kadar hiç bir günde yapılan ibadet Allah Celle Celalühu’na daha sevimli gelmez.
Said b. Cübeyr Rahimehüllah şöyle demiştir:
-“Bu on gecelerde lambalarınızı söndürmeyin."
Hizmetçisine dahi uyanık kalmasını emrederdi . O gecelerde yapılacak ibadeti de ona hoşça anlatır, sevdirmey e çalışırdı.
Denilmiştir ki:
Bir kimse, bu on günleri değerlendirir ise, Mevlâ Tealâ o kişiye on ikramda bulunur. Şöyle ki:
-Ömrü uğurlu ve bereketli olur.
-Malında bereket olur, artar.
-Allah Celle Celalühu onun çoluk çocuğunu korur.
-Günahlarına kefaret olur.
-Yaptığı iyilikler e kat kat sevap alır.
-Ölüm halini kolay eder.
-Kabrindeki karanlık günlerine aydınlık verir.
-Mizanında iyilik tarafını ağır bastırır.
-Ahirette düşük hallerden, rezil ve zelil olmaktan kurtarır.
-Cennetteki dereceler ini yükseltir.
Ebu Derda Radiyalla hü Anh der ki:
"Zilhiccen in ilk günlerinde çok dua ediniz, çok istiğfar ediniz. Çokça sadaka veriniz. Çünkü ben Rasûlüllah Sallellahü Aleyhi ve Sellem’den: "Zilhicce’nin ilk günün sevabından mahrum kalanlara yazıklar olsun", dediğini işittim. Özellikle Zilhicce’nin dokuzuncu günü (yani arefe günü) oruç tutmayı ihmal etmeyiniz . Çükü bu günün orucunda hiç kimsenin sayamayac ağı kadar çok hayır vardır.
Zilhicce Ayı’nın ilk on gününde Peygamber lere Yüce Allah Celle Celalühu’dan nice ikramlar gelmiştir. Bu mânada gelen bir çok haberler vardır.
İbni Abbas Radiyalla hü Anh’ın rivayetin e göre:
-Zilhicce Ayı’nın on günü içinde, Allah Celle Celalühu Adem Aleyhisse lam’a tevbeyi nasib etti. O‘na tevbe, Arefe günü nasib oldu.
Arefe günü derken, bu bir tanedir. Kurban Bayramı’ndan bir önceki gündür. Lakin halkımız Ramazan Bayramı’ndan önceki güne de arefe demektedi r ki o gün, kastoluna n arefe günü değildir.
Yine bu on günlerde İbrahim Aleyhisse lam Halil olmuştur. Ateş onu yakmamıştır. Kurban ettiği oğlu İsmail Aleyhisse lam bu gün, bir kaç fidye karşılığında kesilmekt en kurtulmuştur.
Kâbe-i Muazzama’yı İbrahim Aleyhisse lam bu günlerde yapmaya başlamıştır.
Mevla Tealâ Kur’an’ı Kerim’de buyurdu:
"Ağacın altında seninle biat ettikleri zaman."Burada geçen Rıdvan Biatı‘dır ki, bu dahi Zilhicce’nin on günleri içinde olmuştur.
Gelelim diğer ayetlere.
"Hem Teke, hem çifte yemin olsun".
Tek lafzından Murad Allah Celle Celalühu’dur. Çift lafzından murad ise Allah Celle Celalühu’nun yarattığı mahlukattır. Adem ile Havva’dır, da demişlerdir.
"Gelip geçen geceye".
Bundan murad ise Kurban Bayramı gecesidir . O gece Müzdelife gecesidir de denilmiştir.
Durum böyle olunca Mevla Celle Celalühu Kurban Bayramı gününe, on günlere, Adem Aleyhisse lam ile Havva Validemiz’e de yemin etmiştir.
Bu arada kendi zatına Kurban Bayramı gecesinede yemin etmiştir.Bütün bu yeminlerden sonra da ne buyurmuştur.
"Bütün bu anlatınlar da,akıl sahipleri için bir yemin vardır".Çünkü bunlar öyle olaylar, öyle şeylerdir ki, bir akıl sahibinin; bunlara önem vermemesi, bunların feyiz ve bereketin den, irşat edici özelliklerinden yararlanm aması, kuvvet almak istememes i ihtimali yoktur.Bu olaylarda n, onların yaratıcısının; yaratan bir Rabbin var olduğu neticesin i çıkarır.
Allahu Teala'nın bereketli kıldığı, Kur'an-ı Kerim'de üzerine yemin edilen, Zilhicce'nin ilk on gecesinde yapılan amellere 700 misli sevab verileceğini Peygamber Efendimiz (sav) müjdeliyor. Bugünler bizlere tevbe etme ve kısa zaman dilimlerinde tekrar çok semere elde etme fırsatının verildiği günlerdir.Biz de Peygamber Efendimiz e tabi olarak, gündüzleri oruçla geçirmeli, sadaka vermeli, Allahu Tealayı zikretmeliyiz.